Περί του ονόματος

Κατά τήν Θεογονίαν, μήτηρ τῶν Ὡρῶν εἶναι ἡ Θέμις. Ἡ γενεαλογία αὐτή προδίδει περισσότερον τάς ἠθικάς σκέψεις τοῦ Ἡσιόδου καί δέν ἀνταποκρίνεται εἰς κάποιαν κοινήν δοξασίαν, ἀφοῦ ὁ Ὄμηρος δέν ἀναφέρει τά ἰδιαίτερα ὀνόματα τῶν Ὡρῶν, ὅπερ ἐνδεικνύει ὅτι οὔτε τήν μητέρα των ἐγνώριζε.
Εἰς τήν Ἰλιάδα αἱ θεότητες αὗται ἔχουν σαφῶς καθωρισμένα καθήκοντα. Εἶναι οἱ φύλακες τῶν πυλῶν τοῦ Οὐρανοῦ, τάς ὁποίας ἀνοίγουν καί κλείνουν μέ ἕνα νέφος πού μικραίνουν ἢ μεγαλώνουν ἔμπροσθεν τοῦ Ὀλύμπου. Ἡ εἰκών ὅμως αὕτη, ἡ ὁποία ἐλήφθη ἐκ τῆς ἀμέσου παρατηρήσεως, εἶναι δυνατόν νά σημαίνῃ τά φαινόμενα τῆς ἡμέρας καί τῆς νυκτός, εἴτε τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ, εἴτε τήν διαδοχήν τῆς λαμπρᾶς ἀνοίξεως καί τοῦ σκοτεινοῦ χειμῶνος.
Ἡ τελευταία σημασία φαίνεται ὅτι εἶναι ἡ ἐπικρατοῦσα εἰς τήν μυθολογικήν ἑρμηνείαν τῶν Ὡρῶν. Τό ὄνομά των σημαίνει τήν καλλονήν εἰς τήν ακμήν της (ὥραν), τάς λαμπράς χάριτας πού κοσμοῦν κατ᾿ ἔτος τήν φύσιν καί τήν ἀφύπνισίν της, ὅπως καί τόν ἄνθρωπον κατά τήν νεότητά του. Αἱ Ὧραι εἶναι παρθένοι ἐξαιρετικῆς καλλονῆς στολισμέναι μέ χρυσᾶ περιδέραια, μέ ἄνθη καί καρπούς, παρθένοι κομψαί μέ λεπτούς πόδας. Εἶναι θεότητες ἀγαθοποιοί, τάς ὁποίας ἀναμένει καί ποθεῖ ὁ ἄνθρωπος, θεότητες εὔθυμοι (πολυγηθέες) πού, μαζί μέ τάς Χάριτας, τήν Ἁρμονίαν, τήν Ἥβην καί τήν Ἀφροδίτην, σχηματίζουν εὐχαρίστους χορούς. Αὐταί ἐκόσμησαν τήν Πανδώραν μέ ἄνθη τῆς ἀνοίξεως, αὐταί ὑπεδέχθησαν τήν Ἀφροδίτην εἰς τήν Κύπρον διά νά στολίσουν τό κάλλος της.
Ὅταν ἀνοίγεται "ὁ θάλαμος τῶν Ὡρῶν" ἐμφανίζονται αἱ ὡραῖαι ἡμέραι. Εἰς τάς Ἀθήνας τάς ἐλάτρευον μέ τά ὀνόματα Θαλλώ, Αὐξώ καί Καρπώ, τρία ὀνόματα τά ὁποία ἐνθυμίζουν τήν ἰδέαν τοῦ φύεσθαι (ἐκθάλλειν), αὔξεσθαι, καρποφορεῖν. Συνήθως αἱ Ὧραι σχηματίζουν ἁρμονικόν σύμπλεγμα τριῶν παρθένων, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ μία κρατεῖ ἀνθισμένον κλάδον, ἡ ἄλλη στάχυν καί ἡ τρίτη κλῆμα ἀμπέλου, ὅπως παρατηροῦμεν εἰς ἕν τῶν ἀναγλύφων τοῦ ἐν Λούβρῳ βωμοῦ τῶν Δώδεκα Θεῶν.

Εἰδικά ἡ Θαλλώ, ὡς θεότης τῆς ἀνοίξεως καί τῶν νεαρῶν βλαστῶν, συνεδέθη στενῶς καί μέ τήν προστασίαν τῶν ἐφήβων. Οἱ Ἀθηναίοι ἔφηβοι ἐπεκαλοῦντο συγκεκριμένως τήν Θαλλώ ὅτε ἔδιδον τόν ὅρκον «τοῦ πολίτου καί τοῦ στρατιώτου», ἅμα τῇ συμπληρώσει τοῦ 17ου ἔτους τῆς ἡλικίας των, ἐντός τοῦ ναοῦ τῆς Ἀγραύλου, παρά τήν κλιτῦν τῆς Ἀκροπόλεως:

Οὐ καταισχυνῶ ὅπλα τά ἱερά,
οὐδ᾿ ἐγκαταλείψω τόν παραστάτην ὅτῳ ἄν στοιχήσω,
ἀμυνῶ δέ καί ὑπέρ ἱερῶν καί ὑπέρ
ὁσίων καί μόνος καί μετά πολλῶν.
τήν πατρίδα δέ οὐκ ἐλάττω παραδώσω,
πλείω δέ καί ἀρείω ὅσης ἄν παραδέξωμαι. Καί
εὐηκοήσω τῶν ἀεί κραινόντων,
καί τοῖς θεσμοῖς τοῖς ἱδρυμένοις
πείσομαι καί ὅσους ἄν ἄλλους τό πλῆθος
ἱδρύσηται ὁμοφρόνως. καί
ἄν τις ἀναιρῇ τούς θεσμούς ἤ μή πείθηται,
οὐκ ἐπιτρέψω, ἀμυνῶ δέ καί μόνος καί μετά πάντων.
Καί ἱερά τά πάτρια τιμήσω.
Ἵστορες θεοί τούτων
Ἄγλαυρος, Ἐνυάλιος, Ἄρης, Ζεύς, Θαλλώ, Αὐξώ, Ἡγεμόνη.

Ἡ βασική, λοιπόν, σημασία τῶν Ὡρῶν εἶναι ἔκδηλος. Προσωποποιοῦν εἰς τήν Ἑλλάδα, μέ χαριτωμένας καί φωτεινάς εἰκόνας, τήν ἐποχήν πού ἐμφανίζονται τά πρῶτα φύλλα καί ἐκείνην κατά τήν ὁποίαν ὡριμάζουν οἱ καρποί τῆς γῆς. Γενικῶς αἱ Ὧραι εἶναι εἰς τήν κοινήν γλῶσσαν αἱ ὡραῖαι ἡμέραι τῆς ἀνοίξεως καί τοῦ θέρους, ἡ δέ κανονική καί περιοδική ἐπάνοδος τῶν ὡραίων τούτων ἡμερῶν ἐγέννησε εἰς τά συνετά πνεύματα τήν ἰδέαν τῆς Τάξεως πού βασιλεύει εἰς τήν φύσιν καί τῶν νόμων πού τήν διέπουν.



Πηγές:
  • P. Decharme, Ελληνική Μυθολογία, Φεβρουάριος 1884, επιμέλεια Νικηφόρου Βρεττάκου, μετάφρασις Ανδρέα Φραγκιά.
  • P. Grimal, Λεξικό της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Μυθολογίας, University Studio Press.
  • Emmy Patsi-Garin, Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου