Τρίτη 12 Αυγούστου 2014

Μπισκότα ολικής με σταφίδες, καρύδια & μέλι




Συστατικά : αλεύρι ολικής αλέσεως, μέλι, πορτοκάλι, κανέλα
καρύδια, σταφίδες, ελαιόλαδο.


Υλικά: 

• 1 (περίπου) πακέτo αλεύρι ολικής αλέσεως
• 3/4 φλιτζάνι ελαιόλαδο 
• 3/4 φλιτζάνι φρέσκο χυμό πορτοκάλι 
• 1 φλιτζάνι σταφίδες μαύρες ή ξανθές 
• 1 φλιτζάνι σπασμένα καρύδια 
• 2 κ.γ. κανέλα 
• 1 κ.γ. κοφτό σόδα 
• ξύσμα από  πορτοκάλι 
• 5-6 κ.σ. μέλι 

Εκτέλεση: 

Τοποθετούμε όλα τα υλικά σε ένα μπόλ βάζοντας τελευταίο το αλεύρι κ τον χυμό πορτοκαλιού, αφού πρώτα διαλύσουμε σε αυτό την σόδα. 
Εν συνεχεία, ζυμώνουμε καλά το μείγμα έως ότου η ζύμη γίνει μαλακιά. 
Aφήνουμε την ζύμη 15 λεπτά για να ξεκουραστεί. 
Πλάθουμε μπαλάκια ίσα με ένα καρύδι και τα τοποθετούμε στο ταψί πάνω σε αντικολλητικό χαρτί ψησίματος. 
Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για 20 - 25 λεπτά.


Η ιστορία του μπισκότου

Το μπισκότο (biskóto) είναι γλύκισμα από ζύμη διαμορφωμένη σε μικρά και λεπτά κομμάτια, τα οποία ψήνονται καλά στο φούρνο, ώστε να γίνουν τραγανά. Από ετυμολογικής απόψεως η ονομασία του (bisquite), η οποία καθιερώθηκε τον Μεσαίωνα στην Αγγλία, προέρχεται από την λατινική φράση "panis biscotus" που σημαίνει "ψωμί ψημένο δύο φορές" (bis: δυο, coquere: ψήνω).

Αρχικά υπήρχε η εντύπωση ότι τα μπισκότα δημιουργήθηκαν τυχαία, όταν ένας Ολλανδός μάγειρας, για να δοκιμάσει την θερμοκρασία του φούρνου, έσταξε σε μια ζεστή πλάκα λίγη από την ζύμη που ετοίμαζε. Ωστόσο, ιστορικές αναφορές αποδεικνύουν ότι τα πρωτοσυναντάμε στη νεολιθική εποχή, όταν, πριν από 10.000 χρόνια, οι άνθρωποι έψηναν σε καυτές πέτρες καρπούς σιτηρών ανακατεμένους με νερό. Η παράδοση θέλει την πρώτη αυτή μορφή μπισκότου να εμφανίζεται στην Κίνα, όπου παρασκευάζονταν ξηρές πίτες από ρύζι, σουσάμι, φρούτα και άλλα.Χιλιετίες αργότερα, σε αιγυπτιακό τάφο του 2.500 π.Χ., βρέθηκαν απεικονίσεις εργατών που συνδαυλίζουν την φωτιά ενός φούρνου στον οποίο ψήνονται μπισκότα τα οποία χρησιμοποιούσαν οι Αιγύπτιοι ναύτες ως ξηρά τροφή •επρόκειτο για λεπτές φέτες ψωμιού από κεχρί, που το ονόμαζαν «dhourra».

Στην ελληνική κουζίνα, κατά τους αρχαίους χρόνους, συναντάμε τους «πλακούντες», οι οποίοι είναι μακρινοί πρόγονοι των πιτών και των κέικ. Η ζύμη τους ήταν παρόμοια με την ζύμη των ψωμιών, πλην όμως ήταν εμπλουτισμένοι με γάλα, λίπος, μπαχαρικά, μυρωδικά και μέλι. Πλακούντες έφτιαχναν όλοι οι λαοί της Μεσογείου, αλλά πιο φημισμένοι ήταν αυτοί των Αθηνών και της Χίου.
Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους, τα αρτοποιεία παρασκεύαζαν ανάμεσα στα διάφορα είδη ψωμιού και τον «στρατιωτικό άρτο» ή «άρτο του ναυτικού» ο οποίος ονομαζόταν buccellum.• ήταν φτιαγμένος από αλεύρι, μέλι και πιπέρι και ψηνόταν στον φούρνο αρκετές φορές ώστε να μπορέσει να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τον 7ο αιώνα στην Περσία, οι αρτοποιοί είχαν εξελίξει τα μπισκότα προσθέτοντας στην ζύμη αυγά, βούτυρο και κρέμα, ενώ τα γλύκαιναν με φρούτα και μέλι.


Τροφή στρατιωτών & ταξιδιωτών 

Το μπισκότο υπήρξε αρχικά μια πρακτική συμπυκνωμένη τροφή παραπλήσια του ψωμιού, ικανή να διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στην διαδρομή προστέθηκε μέλι και έγινε ιδιότυπο γλύκισμα με πλήθος παραλλαγών και εντυπωσιακή ποικιλία συστατικών. Ήταν η γαλέτα των προϊστορικών χρόνων, ένα σπογγώδες και ξερό μείγμα αλευριού, αντιστεκόμενο καλά στην μούχλα.
Για αιώνες, κανένα πλοίο δεν ταξίδευε χωρίς να έχει εφοδιαστεί με τα σκληρά μπισκότα, που ήταν βασικό μέρος της διατροφής του πληρώματος. Οι ναυτικοί, επειδή ήταν τόσο σκληρά, για να μπορέσουν να τα φάνε τα βουτούσαν στην άλμη, στον καφέ, ή ακόμα σε κάποιο ποτό.
Την εποχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου η μπισκοτοποιία τάχθηκε στην εξυπηρέτηση των αναγκών των μαχόμενων λαών και προσανατολίστηκε στην παραγωγή πλήρους και υγιεινής τροφής. Τα μεγαλύτερα εργοστάσια μπισκότων παρήγαν «το ψωμί του πολέμου», απαραίτητο για τους μαχητές, τους πληγωμένους, αλλά και τους αιχμαλώτους. Η μεγάλη θρεπτική αξία του παρασκευάσματος αυτού διευκόλυνε την τροφοδοσία του στρατού δεδομένου ότι η ημερήσια μερίδα των στρατιωτών αποτελείτο από τρεις γαλέτες ψωμιού - μπισκότου. Η διάρκεια συντήρησής τους ήταν περίπου ένας χρόνος, με την προϋπόθεση πως ήταν καλά προστατευμένες από την υγρασία.

Πηγή: ”Η Ιστορία του Ελληνικού Μπισκότου”. Επιμέλεια: Μάνος Χαριτάτος, Πηνελόπη
Γιακουμάκη. Ελληνικό Λογοτεχνικό & Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.). Αθήνα 2000.

Ευκάλυπτος





Ο ευκάλυπτος «Θαλλώ» συλλέχθηκε στην Αττική ύπαιθρο.


Περί του βοτάνου


Ο ευκάλυπτος (Eucalyptus) είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο, ιθαγενές φυτό της οικογένειας των Μυρτοειδών. Περιλαμβάνει περί τα 550 και πλέον είδη μεγάλων, ως επί το πλείστον, δέντρων που καλλιεργούνται κυρίως σε εύκρατες περιοχές. Θεωρείται από τα ψηλότερα ανθοφόρα φυτά μιας και το ύψος των δέντρων σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει και τα 90 μέτρα. Χώρα καταγωγής του θεωρείται η Αυστραλία και η Τασμανία, αλλά συναντάται και καλλιεργείται στις χώρες της λεκάνης της Μεσογείου. Στην Ελλάδα βρίσκουμε το είδος Ευκάλυπτος ο σφαιρικός (Eucalyptus globulus) το οποίο εισήχθη από τον βοτανολόγο και λόγιο Θεόδωρο Ορφανίδη το 1862. Καλλιεργείται κυρίως στη νότια Ελλάδα αλλά και στην Χαλκιδική και βρίσκεται σε δάση και κήπους Πρόκειται για αειθαλές δέντρο με ύψος 15-25 μέτρα, ωστόσο υπό ευνοϊκές συνθήκες μπορεί να φτάσει και τα 80 μέτρα ενώ υπό δυσμενείς έχει θαμνώδη εμφάνιση. Έχει ξερό φλοιό που μαδάει βγάζοντας μακριές ταινίες αφήνοντας τον κορμό λείο και το χρώμα του σταχτίλευκο.Τα άνθη του είναι λευκά ενώ τα φύλλα του γλαυκόχρωμα και επιμήκη και χρησιμοποιούνται για την παρασκευή αφεψήματος με αντιπυρετικές ιδιότητες αλλά και για αρωματικά λουτρά. Η χρήση του, είτε ως αφέψημα είτε ως αιθέριο έλαιο, έχει σπουδαίες θεραπευτικές ιδιότητες, όπως αντισηπτική, μικροβιοκτόνα, απολυμαντική και βοηθητική για το αναπνευστικό σύστημα.


Θεραπευτικές ιδιότητες του ευκάλυπτου

Ο ευκάλυπτος χρησιμοποιείται σε πολλές μορφές και χρήσεις. Το αιθέριο έλαιο του ευκαλύπτου χρησιμοποιείται σε κομπρέσες και επιθέματα, εισπνοές, γαργάρες, εξατμιστήρες, λουτρά, επαλείψεις και εντριβή θώρακα ή μασάζ. Ωστόσο η χρήση και η δοσολογία του θέλει προσοχή γιατί μπορεί να ερεθίσει ένα ευαίσθητο αναπνευστικό σύστημα ή τα νεφρά. Πρέπει επίσης να προσέχουμε να μην έρχεται σε επαφή το αδιάλυτο αιθέριο έλαιο με το δέρμα. 

Συνοπτικά : 

• Χρησιμοποιείται για τις φλεγμονές του αναπνευστικού, τον βήχα, τον πονόλαιμο, το άσθμα και έχει αντισηπτική, σπασμολυτική και αντιπυρετική δράση. 
• Είναι απολυμαντικό, εντομοκτόνο, επουλωτικό των πληγών και των ελκών, των ελαφρών εγκαυμάτων και της πυόρροιας. Οι αντισηπτικές του ιδιότητες το κάνουν χρήσιμο για όλες τις μολύνσεις του αναπνευστικού, πεπτικού και ουροποιητικού συστήματος αλλά και σε ελονοσία, τύφο, ιλαρά, οστρακιά κ.α. 
• Τα φύλλα του ευκαλύπτου εξαιτίας των αντιβιοτικών ιδιοτήτων τους χρησιμοποιούνται σε όλες τις φλεγμονώδεις παθήσεις, σε εισπνοές καθώς και στις παθήσεις των ούλων. Επίσης είναι ευεργετικό σε περιπτώσεις αυπνίας και ρευματισμών. 
• Έχει υπογλυκαιμική δράση γι’ αυτό είναι χρήσιμο για τους διαβητικούς. 

Η χρήση του ευκαλύπτου στην εναλλακτική ιατρική: 

Ο ευκάλυπτος είναι ισχυρό αντισηπτικό και μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά σε βακτηριδιακές και ιογενείς προσβολές. Η επίδραση του ευκαλύπτου στο δέρμα είναι δροσιστική και αντιπυρετική. Είναι αντιφλεγμονώδες και καλός για εγκαύματα και επώδυνες αρθρώσεις. Είναι αποτελεσματικός στη θεραπεία των καλόγερων, των σπυριών, των ψειρών της κεφαλής και του απλού έρπητα. Η χρήση του έχει αποτέλεσμα και σε συναισθηματικό επίπεδο μιας και τονώνει, αναζωογονεί, καθαρίζει και διεγείρει το μυαλό και βοηθά στην αντιμετώπιση της υπνηλίας. Βοηθά επίσης, στην αντιμετώπιση κρυολογημάτων, γρίπης, λοιμώξεων του λαιμού, ιγμορίτιδας και πονοκεφάλων, ανακουφίζει από τον δυνατό, ξηρό βήχα, μετριάζει την δύσπνοια του άσθματος και της βρογχίτιδας απελευθερώνοντας την βλέννα. Ακόμη χρησιμοποιείται κατά του διαβήτη, των εντερικών παρασίτων και της πυόρροιας.

Τρόπος χρήσης:

Εισπνοές: Αν το κρυολόγημα σας ταλαιπωρεί, ρίξτε φύλλα ευκαλύπτου σε νερό που βράζει αφήνοντας τους ατμούς να γεμίσουν το δωμάτιο ή εισπνεύστε κρατώντας το κεφάλι σας πάνω από την κατσαρόλα (αφού την κατεβάσετε από την φωτιά) σκεπασμένο με μια πετσέτα. Μπορείτε να ρίξετε επίσης 10-15 σταγόνες αιθέριο έλαιο σε ζεστό νερό και να κάνετε εισπνοές ή να προσθέσετε στο μπάνιο σας νερό όπου πρώτα έχετε βράσει μερικά φύλλα ευκαλύπτου. 

Αφέψημα: 3 φύλλα (ή ένα κουτάλι σούπας αν είναι ψιλοκομμένα) για κάθε φλιτζάνι νερό. Αφήνουμε να κοχλάσει το νερό για ένα λεπτό, το βγάζουμε από την φωτιά και το αφήνουμε για 10 λεπτά, να βγάλει τις ουσίες του. Πίνουμε 3 φλιτζάνια την ημέρα.

Έγχυμα: Μουλιάζουμε 25 γραμμάρια φύλλα σε ένα λίτρο ζεστό νερό, για 10 λεπτά. Πίνουμε 3-4 φορές την ημέρα. 


Ουζοκούλουρα


Συστατικά : αλεύρι, ούζο, ζάχαρη, λάδι. 


Παραδοσιακή συνταγή της Κορινθίας.

Υλικά 

1 κιλό αλεύρι
300 γραμ. ούζο
1 ποτήρι ζάχαρη
3 κουταλιές λάδι
1 ουγκιά αμμωνία σκόνη
Σημείωση : Η ουγκιά είναι περίπου 28 γραμμάρια.
 

Εκτέλεση

Τρίβετε το αλεύρι με το λάδι. Ζεσταίνετε ελαφρά το ούζο και διαλύετε μέσα σε αυτό την αμμωνία και την ζάχαρη. Ρίχνετε το διάλυμα στο αλεύρι και ζυμώνετε καλά μέχρι να μαλακώσει η ζύμη και να κάνει φουσκάλες. Πλάθετε μεγάλα κουλούρια και πιέζετε τα χέρια σας ώστε το ζυμάρι να σχηματίζει κόμπους ανάμεσα από τα δάχτυλα σας. Γίνονται αφράτα και παίρνουν λευκό χρώμα. 


Πηγή: Ημερολόγιο με 209 παραδοσιακές συνταγές του τόπου μας και 365 φράσεις, επιμέλεια Λένα Σαββίδη, Ερμής, 1988.

Ρίγανη



Η ρίγανη « Θαλλώ » συλλέχθηκε από τα βουνά της ορεινής Αιγιαλείας.



Ορίγανον το κοινόν (Origanum vulgare)
 
Η ρίγανη ανήκει στο γένος Ορίγανο της τάξης των λαμιωδών (Lamiaceae) αγγειόσπερμων φυτών. Πρόκειται για αρωματικό ποώδες, πολυετές, ιθαγενές και θαμνώδες φυτό της Μεσογείου και της Κεντρικής Ασίας με ξυλώδη κορμό χωρίς ελαστικότητα. 
Το ύψος του φθάνει τα 20 – 80 εκατοστά και αναπτύσσεται καλά σε ισχυρά αλκαλικά εδάφη αλλά και σε πολύ φτωχά , ξηρά και πετρώδη. Τα κλαδιά του είναι λεπτά και σχηματίζουν ανθοφόρα κεφάλια στις άκρες, ενώ τα φύλλα του, χνουδωτά και σταχτόχρωμα, έχουν σχήμα αυγοειδές μήκους 1-4 εκατοστών. Αν τα τρίψουμε αναδύουν ευχάριστη αρωματική οσμή. Τα άνθη του έχουν χρώμα άσπρο-μωβ και έχουν επίσης ευχάριστο άρωμα. Ανθίζει, κυρίως,  από Ιούνιο μέχρι Αύγουστο.

Από τα τέσσερα διαφορετικά είδη φυτών που αναφέρονται στην ρίγανη, το πιο διαδεδομένο στην χώρα μας είναι το Origanum vulgare. 
Η Ελληνική ρίγανη, της οποίας η ποιότητα θεωρείται η καλύτερη παγκοσμίως, είναι φυτό αυτοφυές, πολυετές και ποώδες. Συναντιέται εύκολα σε όλη την Ελλάδα σαν άγριο φυτό και βρίσκεται σε ορεινές και βραχώδεις περιοχές. Η καλλιέργεια της εντοπίζεται κυρίως στην Μακεδονία, την Θράκη, την Θεσσαλία αλλά και την Πελοπόννησο.  


Το όνομα της προέρχεται από τις λέξεις όρος και γάνος (λαμπρότητα), φυτό, δηλαδή, που λαμπρύνει το βουνό. Αναφορές από την Αρχαία Ελλάδα την καθιστούν ως σύμβολο χαράς και ευτυχίας καθώς συνήθιζαν το στεφάνι στους γάμους να περιέχει και κλαδιά ρίγανης. Ο Αριστοτέλης έγραφε ότι, αν κάποιο τραυματισμένο κατσίκι από βέλος κυνηγού, έτρωγε ρίγανη, η πληγή του έκλεινε. Οι κυνηγοί μέχρι και σήμερα συνηθίζουν, όταν σκοτώσουν ένα θήραμα, να βάζουν στην κοιλιά του μερικά κλωνάρια ρίγανη, για να μην μυρίσει μέχρι να φθάσουν σπίτι. Οι αρχαίοι Έλληνες, επίσης, γνώριζαν την θεραπευτική της αξία και την χρησιμοποιούσαν ως αφέψημα για να αντιμετωπίσουν κολικούς αλλά και για εξωτερική χρήση σε περιπτώσεις πρηξιμάτων και χρόνιων ρευματισμών.

Άλλες χρήσεις

Χρησιμοποιείται κατά κόρον στην κουζίνα εξαιτίας του χαρακτηριστικού αρώματος και της γεύσεως που αφήνει στο φαγητό ενώ παράλληλα φημίζεται και για τις φαρμακευτικές και τις αντιοξειδωτικές της ιδιότητες. Η ρίγανη είναι ένα από τα φυτά με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C · υπολογίζεται δε ότι έχει δώδεκα φορές περισσότερο αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι. Είναι αντιφλεγμονώδης, βακτηριοκτόνα και η χρήση της έχει ποικίλες μορφές. 
Υπό μορφή αφεψημάτων ή εγχύματος χρησιμοποιείται για την ατονία των εντέρων, ως αποχρεμπτικό για τον βήχα, βοηθάει στην υπέρταση και την αρτηριοσκλήρυνση. Επιπλέον, διευκολύνει την πέψη και ηρεμεί το νευρικό σύστημα. Επίσης, είναι διουρητικό και εμμηναγωγό.
Υπό μορφή γαργάρων, χρησιμοποιείται ενάντια σε φλεγμονές και έλκη της στοματικής κοιλότητας και των αμυγδαλών. 
Η ρίγανη περιέχει πλήθος αιθέριων ελαίων προεξαρχόντων των thymol και carvacrol, τα οποία εμποδίζουν την δράση διαφόρων μικροοργανισμών προφυλάσσοντας τον οργανισμό από διάφορες ασθένειες. Μάλιστα, το αιθέριο έλαιο της ρίγανης (οριγανέλαιο) εξαιτίας των συστατικών που το αποτελούν χρησιμοποιείται για τις αντιμικροβιακές τους ιδιότητες στην βιομηχανία τροφίμων αυξάνοντας την ικανότητα συντήρησής τους και μειώνοντας την ανάπτυξη μικροβίων. Επίσης χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιών, μύρων και οδοντόκρεμας. 
Εξωτερικά, χρησιμοποιείται υπό μορφή εμπλάστρων στην αρθρίτιδα και στους μυϊκούς πόνους. Είναι αποτελεσματικό στην καταπολέμηση των ψειρών ενώ χρησιμοποιείται και για πλύσεις σε πληγές, έκζεμα, φαγούρα, καλόγερους και πυώδη σπυριά. 
Οι βλαστοί της ρίγανης, λειτουργούν ως αποτελεσματικό κατάπλασμα διότι καταπραΰνουν μώλωπες και πρηξίματα. Τέλος, οι εισπνοές με ρίγανη βοηθούν τόσο σε στηθικά νοσήματα όσο και στην κάθαρση του αναπνευστικού συστήματος και των πνευμόνων.



Αποξήρανση φρέσκιας ρίγανης

Για να αποξηράνουμε την φρέσκια ρίγανη διαλέγουμε μια ημέρα με ήλιο ώστε να μην έχουν υγρασία τα φύλα της. Κόβουμε όλους τους βλαστούς που εξέχουν, οι οποίοι θα καλύψουν την κατανάλωση μας για περίπου ένα χρόνο. 
Σημείωση : Καλό είναι να μην κρατάμε τα αποξηραμένα φυτά και βότανα περισσότερο από ένα χρόνο, διότι με την πάροδο του χρόνου αλλοιώνεται το άρωμα τους. 
Τα τοποθετούμε σε ένα ταψί και αφαιρούμε όλα τα ξερά κλαδιά της ρίγανης. Έπειτα, την βάζουμε σε ένα τούλι και την κρεμάμε σε κάποιο ανατολικό σημείο του σπιτιού μας, για να το βλέπει ο ήλιος. Η διάρκεια θα εξαρτηθεί από την θερμοκρασία του χώρου. Τρίβουμε την ρίγανη και αφαιρούμε τα κλαδάκια και την αποθηκεύουμε σε ένα αεροστεγές βαζάκι για να μην χάνει το άρωμα της. 


Παραδοσιακά Μακαρόνια




Συστατικά : Φρέσκα Αυγά, Κατσικίσιο Γάλα, Αλεύρι Σκληρού Σίτου, Αλάτι. 
Όλα τα συστατικά είναι βιολογικής προελεύσεως.


Στην προσπάθεια μας να ανακαλύψουμε, να αναδείξουμε και ασφαλώς να διατηρήσουμε παλαιές παραδοσιακές γεύσεις, συνταγές και προϊόντα της Ελλάδος, επιχειρήσαμε να παρασκευάσουμε το είδος του ζυμαρικού αυτού το οποίο μαγειρεύεται με ποικίλους τρόπους σε κάθε γωνιά της πατρίδος μας. Ο λόγος γίνεται για τα μακαρόνια, και μάλιστα τα χονδρά, τα οποία τα συναντάμε ως παστίτσιο με πάσης φύσεως υλικά στην γέμιση του, ενώ σε άλλες περιπτώσεις ως πίτα είτε με κρέας είτε με πολύτιμα λαχανικά δίνοντας έτσι ένα πλούσιο, εύγευστο και θρεπτικό γεύμα.

Λίγες συμβουλές

Το σωστό βράσιμο 
  
Για να βράσουν σωστά τα μακαρόνια και να μην κολλήσουν, χρειάζονται μεγάλη και βαθιά κατσαρόλα καθώς και άφθονο νερό. Εάν το νερό δεν είναι αρκετό, το άμυλο που βγαίνει στην διάρκεια του βρασμού τα λασπώνει. Yπολογίζουμε 1 λίτρο νερό για κάθε 100 γρ. ζυμαρικού καθώς και 1-2 κουτ. γλυκού αλάτι. Pίχνουμε τα μακαρόνια στο νερό μόνον όταν έχει αρχίσει να κοχλάζει. Aπό εκείνη την στιγμή υπολογίζουμε τον χρόνο μαγειρέματος. Mόλις τα ρίξουμε, ανακατεύουμε καλά μέχρι να δούμε ότι έχουν ξεχωρίσει μεταξύ τους, διαφορετικά θα κολλήσουν. Iδανική κουτάλα για το ανακάτεμα είναι η ξύλινη. Aφήνουμε το νερό να πάρει βράση και χαμηλώνουμε την φωτιά. Tα ελληνικά παραδοσιακά ζυμαρικά συνήθως δεν χρειάζονται πάνω από 5 λεπτά βράσιμο. Εάν θέλουμε να δώσουμε ένα διακριτικό άρωμα στα ζυμαρικά μας, μπορούμε να ρίξουμε στο νερό μισό κουταλάκι του γλυκού σαφράν, λίγες ίνες από κρόκο Kοζάνης, ή μισό κουταλάκι από οποιοδήποτε μυρωδικό μπορεί να ταιριάζει με την σάλτσα που θα συνοδεύσει το πιάτο μας. 
Τα παραδοσιακά ζυμαρικά μας όπως το κριθαράκι, οι χυλοπίτες, τα χονδρά μακαρόνια, ταιριάζουν καλύτερα στις τοπικές μας συνταγές με σάλτσα τόσο κρέατος όσο και λαχανικών. 

Tο σερβίρισμα  

Tα ζυμαρικά, αντίθετα με την παλιά, κακή ελληνική συνήθεια, δεν χρειάζονται «κάψιμο» με βούτυρο στην κατσαρόλα. Έτσι επιβαρύνονται με κορεσμένα βλαβερά λιπαρά και θερμίδες. Oι λιπαρές ουσίες που περιέχει κάθε σάλτσα είναι αρκετές. Επομένως, για να μην κολλήσουν στο σερβίρισμα μετά το στράγγισμα μπορούμε να τα ανακατέψουμε με 1-2 κουταλιές ωμό ελαιόλαδο στο τρυπητό.

Παραθέτουμε ενδεικτικά μερικές παραδοσιακές συνταγές.


ΑΓΙΟΡΕΤΙΚΟ ΠΑΣΤΙΤΣΙΟ ΜΕ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ 



ΥΛΙΚΑ :

500 γρ. μακαρόνια χονδρά
λίγη κανέλα 
1 κιλό μανιτάρια τεμαχισμένα
1 φλιτζάνι λάδι
3 μέτρια κρεμμύδια
1 ποτηράκι λευκό κρασί
300 γρ. χυμός ντομάτας

Για την μπεσαμέλ 

λίγος μαιντανός
7 φλιτζάνια νερό ή γάλα σόγιας
λίγο μπαχάρι
1 ¾ φλιτζάνι αλεύρι
λίγο πιπέρι μαύρο
1 φλιτζάνι λάδι,
1 κουταλάκι αλάτι

Εκτέλεση

Ετοιμάζουμε την σάλτσα - βράζοντας τα κρεμμύδια που έχουμε λιώσει στο μπλέντερ μαζί με την ντομάτα, τον μαιντανό και αργότερα προσθέτοντας τα μπαχαρικά - ώσπου να στεγνώσει. Σοτάρουμε τα μανιτάρια με ένα φλιτζάνι λάδι και ένα ποτηράκι λευκό κρασί, ώσπου να στεγνώσουν. Ενώνουμε την σάλτσα με τα μανιτάρια. Τα βράζουμε μαζί 5 - 10 λεπτά και αλατίζουμε κανονικά. 
Για να κάνουμε την μπεσαμέλ, βράζουμε το νερό ή το φυτικό γάλα με το λάδι και το αλάτι και προσθέτουμε το αλεύρι καλά διαλυμένο σε λίγο κρύο νερό. 
Βάζουμε τα μισά μακαρόνια σε καλά λαδωμένο μέτριο ταψί και μετά βάζουμε την σάλτσα.Στρώνουμε τα υπόλοιπα μακαρόνια και από πάνω την μπεζαμέλ,να καλυφθεί όλη η επιφάνεια. 
Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο , μέχρι να ροδίσει , σε θερμοκρασία 200 βαθμούς.  


ΚΟΚΟΡΑΣ ΠΑΣΤΙΤΣΑΔΑ

Παραδοσιακή Κερκυραϊκή συνταγή

Τον Δεκαπενταύγουστο το έθιμο θέλει κόκορα παστιτσάδα στο τραπέζι. Έμεινε από τότε που τα κτήματα τα δούλευαν οι σέμπροι και ήταν υποχρεωμένοι να δίνουν στο αφεντικό τον "κόκορα" του κτήματος.



Υλικά

1 κόκορας περίπου 3 κιλά κομμένο σε μερίδες, 
1 κιλό μακαρόνια χονδρά, 
4-5 μεγάλα κρεμμύδια ψιλοκομμένα, 
αλάτι, 
10 κόκκους πιπέρι, 
5 σκελίδες σκόρδο χοντροκομμένες, 
10 κόκκους μπαχάρι, 
2 ξύλα κανέλας, 
1 κουταλιά ζάχαρη, 
2 ποτήρια γλυκό κρασί, 
2 κουταλάκια του γλυκού σπετσιερικό – μπαχαρικά σε σκόνη (κανέλα, γαρύφαλλο, μοσχοκάρυδο, δάφνη, μπαχάρι, κύμινο) 
3-4 φύλλα βασιλικό φρέσκο, 
5 ντομάτες ώριμες ξεφλουδισμένες και ψιλοκομμένες, 
2 κουταλιές πελτέ ντομάτας, 
2 κουταλιές βούτυρο για τα μακαρόνια, 
γραβιέρα 

Εκτέλεση 

Σε μια φαρδιά κατσαρόλα ρίχνουμε το λάδι και μόλις κάψει, ρίχνουμε τα κομμάτια του κόκορα να ροδοψηθούν από όλες τις πλευρές. Προσθέτουμε τα κρεμμύδια, τα σκόρδα, τους κόκκους πιπεριού και μπαχαρικού, τα ξύλα κανέλας και τα σοτάρουμε ελαφρά. Έπειτα σβήνουμε το φαγητό ρίχνοντας λίγο λίγο το κρασί. Μόλις εξατμιστεί το κρασί, προσθέτουμε ντομάτες, την ζάχαρη, όλα τα τριμμένα μπαχαρικά, το βασιλικό, τη δάφνη, το αλάτι, τον πελτέ αραιωμένο σε λίγο νερό και σιγοβράζουμε το φαγητό μέχρι να δέσει η σάλτσα του. Βράζουμε τα μακαρόνια με άφθονο αλατισμένο νερό, τα στραγγίζουμε καλά και τα σοτάρουμε στο φρέσκο βούτυρο. Στη συνέχεια αφαιρούμε τα κομμάτια του κόκκορα από την κατσαρόλα και ρίχνουμε μέσα τα μακαρόνια.Τ' ανακατεύουμε με τη σάλτσα, τα σερβίρουμε σε πιατέλα πασπαλίζοντας τα με γραβιέρα και βάζοντας από πάνω τις μερίδες του κόκορα. 

Πηγή: Εδεσματολόγιον Κέρκυρας


ΠΑΣΤΙΤΣΙΟ ΜΕ ΜΟΣΧΑΡΙΣΙΟ ΚΡΕΑΣ

(Συνταγή Πελοποννήσου)



• 1 κιλό κρέας μοσχαρίσιο χωρίς κόκαλο
4 κουτ. σούπας σέλερι
• 2 κρεμμύδια ψιλοκομμένα
• 4 πράσα κομμένα σε λωρίδες
• 1 κουτ. σούπας κύμινο τριμμένο
• 1/4 κουτ. γλυκού κόλιαντρος
• ½ μπαστουνάκι κανέλα
• 1/4 κουτ. γλυκού μοσχοκάρυδο
• 1 κουτ. σούπας μπαχάρι
• 1/8 κουτ. γλυκού γαρίφαλο σκόνη
• 2 κουτ. σούπας μαϊντανό
• 2 ποτήρια κρασί κόκκινο
• 1 ποτήρι μαυροδάφνη
• 1 ποτήρι γάλα
• 4 κουτ. σούπας ντοματοπελτέ
• 1 φλιτζάνι γραβιέρα τριμμένη
• αλάτι και πιπέρι
• ½ κιλό μακαρόνια
• 3 αβγά

ΓIA THN MΠEΣAMEΛ 
• 6 κουτ. σούπας αλεύρι
• 4 κουτ. σούπας βούτυρο
• 1 ½ λίτρο γάλα πλήρες
• 1 φλιτζάνι γραβιέρα τριμμένη
• 1 αυγό
• αλάτι και πιπέρι

EKTEΛEΣH 

Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 200 βαθμούς. Συγκεντρώνουμε όλα τα υλικά για την προετοιμασία του κρέατος σε ένα ταψί. Aλατοπιπερώνουμε το κρέας, καλύπτουμε πρώτα με λαδόκολα και μετά με αλουμινόχαρτο, χαμηλώνουμε τη φωτιά στους 180 βαθμούς και ψήνουμε μέχρι το κρέας να λιώνει κυριολεκτικά με το πιρούνι. Το βγάζουμε από το ταψί και το τεμαχίζουμε.
Bράζουμε τα μακαρόνια στο μισό χρόνο απ’ ό,τι αναγράφει η συσκευασία τους και τα σουρώνουμε. Βάζουμε τα μακαρόνια μέσα σ’ ένα αρκετά βαθύ ταψί, τα περιχύνουμε με τα 3 αβγά ανακατεύοντάς τα καλά. Καλύπτουμε τα μακαρόνια με το κρέας και τους χυμούς του.

Ετοιμάζουμε την μπεσαμέλ:
Zεσταίνουμε το γάλα και ταυτόχρονα βάζουμε το βούτυρο σε ένα τηγάνι να κάψει. Mόλις αρχίσει να σκουραίνει, προσθέτουμε με αργό ρυθμό το αλεύρι, ανακατεύοντας ταυτόχρονα. Δουλεύουμε το αλεύρι με το βούτυρο μέχρι να αρχίσει να ροδίζει, για 5 λεπτά περίπου. Pίχνουμε σιγά σιγά το γάλα, ανακατεύοντας ταυτόχρονα ώστε να γίνει μια βελούδινη κρέμα. Xτυπάμε το αβγό και το προσθέτουμε μαζί με το τυρί στην μπεσαμέλ, ανακατεύουμε καλά και περιχύνουμε το παστίτσιο.
Το ψήνουμε σε φούρνο προθερμασμένο στους 180 βαθμούς μέχρι να ροδίσει η επιφάνειά του.



ΜΑΚΑΡΟΝΟΠΙΤΑ ΜΕ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

(Συνταγή Ηπείρου)



Υλικά

Για 4-6 άτομα

2 μεγάλες ντομάτες ψιλοκομμένες
1 λάχανο
1 μαρούλι
1 κρεμμύδι
1 ποτήρι νερού πλιγούρι
½ ματσάκι άνηθο
1 ½ ποτήρι ζεστό νερό
2-3 καρότα τριμμένα στον τρίφτη
1 ματσάκι φρέσκα κρεμμυδάκια
2 ποτήρια νερό
8 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο
μακαρόνια χονδρά
λίγο κύμινο
μοσχοκάρυδο
αλάτι
πιπέρι

Εκτέλεση 

Καθαρίζουμε το λάχανο και το μαρούλι (αφαιρούμε το κοτσάνι). Βάζουμε σε μια κατσαρόλα νερό να βράσει και ρίχνουμε το λάχανο μαζί με το μαρούλι. Τα ζεματάμε για λίγα λεπτά. Ταυτόχρονα σε αλατισμένο νερό βράζουμε για 10 λεπτά τα μακαρόνια.
Μόλις ζεματιστεί το λάχανο με το μαρούλι, το βγάζουμε από την κατσαρόλα και το αφήνουμε να κρυώσει. Βάζουμε 1 ½ ποτήρι ζεστό νερό σε ένα μπολ και ρίχνουμε μέσα το πλιγούρι. Το αφήνουμε έως ότου μουσκέψει καλά.
Καθαρίζουμε το κρεμμύδι και το ψιλοκόβουμε. Ψιλοκόβουμε τα φρέσκα κρεμμυδάκια και τον άνηθο. Καθαρίζουμε τα καρότα και τα τρίβουμε στον τρίφτη. Πλένουμε τις ντομάτες, τις καθαρίζουμε και τις ψιλοκόβουμε.
Ρίχνουμε το ελαιόλαδο σε ένα τηγάνι και το αφήνουμε να ζεσταθεί. Μόλις ζεσταθεί βάζουμε μέσα στο ζεστό λάδι το ζεματιστό μαρούλι, το ξερό κρεμμύδι, τα φρέσκα κρεμμυδάκια και τον άνηθο και τα σοτάρουμε. Εν συνεχεία, προσθέτουμε το πλιγούρι, το τριμμένο καρότο και την ντομάτα. Τα αφήνουμε να ψηθούν για 2-3 λεπτά και αλατοπιπερώνουμε. Κατόπιν ρίχνουμε τα μυρωδικά, δηλ. λίγο κύμινο και λίγο μοσχοκάρυδο. Προσθέτουμε 2 ποτήρια νερό. Ανακατεύουμε τα υλικά και τα αφήνουμε να βράσουν. Η γέμιση είναι έτοιμη όταν απορροφηθούν όλα τα υγρά.
Κόβουμε τα χοντρά κοτσάνια από τα φύλλα του ζεματισμένου λάχανου και τα αλατίζουμε με ελάχιστο αλάτι. Στη συνέχεια απλώνουμε τα φύλλα σε ένα ορθογώνιο ταψί δημιουργώντας δύο σειρές. Από πάνω ρίχνουμε την πρώτη στρώση από μακαρόνια και μετά πάνω από τα μακαρόνια δημιουργούμε μια στρώση με την γέμιση από το μαρούλι. Πάνω από την γέμιση βάζουμε άλλη μια σειρά φύλλα και από πάνω ρίχνουμε την δεύτερη στρώση από τα μακαρόνια. Επαναλαμβάνουμε με την ίδια σειρά μέχρι να γεμίσει το ταψί. Η τελευταία στρώση να είναι φύλλα λάχανου. Προσθέτουμε λίγο αλάτι.
Ρίχνουμε στο ταψί ένα ποτήρι νερό και τρεις κουταλιές της σούπας λάδι. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για 75 λεπτά.


Άρτος


Άρτος σταρένιος 
Συστατικά :σκληρό αλεύρι σίτου, προζύμι, νερό, αλάτι, ελαιόλαδο 

Άρτος ολικής αλέσεως 
Συστατικά :  αλεύρι ολικής αλέσεως, προζύμι, νερό, αλάτι, ελαιόλαδο 


Προζύμι 

Το σημαντικότερο συστατικό παρασκευής του ψωμιού ήταν, και παραμένει έως τις ημέρες μας, το προζύμι. Πρόκειται για ένα κομμάτι ζύμης το οποίο ετοιμάζεται μέρες πριν, με ιδιαίτερη, σχεδόν θρησκευτική, ευλάβεια. Δεκάδες προκαταλήψεις το ακολουθούν στο πέρασμα των χρόνων και δηλώνουν τον ιερό του χαρακτήρα. Λέγεται ότι κάθε νοικοκυρά έπρεπε να διατηρεί το προζύμι καθαρό, κυριολεκτικά και μεταφορικά, αφού δεν ήταν ορθό να έρθει σε ερωτική επαφή με τον σύζυγό της τις τελευταίες τρείς ημέρες πριν από την παρασκευή του προζυμιού. Για να αποφευχθεί πιθανότητα παραβάσεως σε πολλά χωριά το προζύμι ζυμώνονταν από νεαρά κορίτσια ή γριές. Επίσης, υποστήριζαν ότι δεν πρέπει να βγαίνει από το σπίτι και να δίνεται σε άλλα άτομα την νύχτα διότι κάτι τέτοιο θα έφερνε μεγάλα προβλήματα στο σπιτικό. 

Τρόπος παρασκευής

Υλικά

1 κούπα αλεύρι
 περίπου 100 ml. χλιαρό νερό , το οποίο προηγουμένως έχουμε βράσει.

Εκτέλεση

Το προζύμι παρασκευάζεται σταδιακά ( απαιτούνται 4-5 ημέρες) με ιδιαίτερη προσοχή και διατηρείται για πολλές ημέρες στην ψύξη αφού το περιχύσουμε με λίγο ελαιόλαδο. Για να το χρησιμοποιήσουμε εκ νέου αρκεί να το αφήσουμε λίγες ώρες έως ότου έρθει σε θερμοκρασία δωματίου. Στην επιτυχία της παρασκευής συντελεί η θερμοκρασία του δωματίου η ποιότητα αλεύρων και η σωστή, βεβαίως, εκτέλεση. 



Ημέρα 1η : Κοσκινίζουμε το αλεύρι σε δοχείο με ψηλά τοιχώματα. Ρίχνουμε λίγο λίγο το νερό μέχρι να πάρουμε ένα αραιό ζυμαράκι σε πυκνότητα σαν αυτό των λουκουμάδων.(ίσως χρειαστεί περισσότερο ή λιγότερο νερό εξαρτάται από το αλεύρι μας). Σκεπάζουμε το δοχείο με το καπάκι του(όχι ερμητικά), ενώ από πάνω βάζουμε μια πετσέτα. Εν συνεχεία αφήνουμε το προζύμι σε ζεστό μέρος μέχρι την επόμενη ημέρα σκεπασμένο με ζεστή μάλλινη κουβέρτα. 

Επόμενες 3-4 ημέρες: Την δεύτερη ημέρα προσθέτουμε στο ζυμαράκι 1 κ.σ. αλεύρι, αφού προηγουμένως έχουμε κοσκινίσει, και λίγο νερό για να πάρουμε πάλι μια αραιή ζύμη. Ανακατεύουμε καλά με ξύλινη κουτάλα, περί τα 2-3 λεπτά ώστε να ενσωματωθεί το αλεύρι και το καλύπτουμε πάλι με το καπάκι. Αφήνουμε το μείγμα σκεπασμένο σε ζεστό μέρος όλη την νύχτα και επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία για δύο ακόμη ημέρες. Σκοπός μας είναι η δημιουργία «φουσκάλων» στην επιφάνεια του μείγματος. Η γεύση του πρέπει να είναι ξινή πλην όμως ευχάριστη.
Στο στάδιο αυτό είναι έτοιμο για το λεγόμενο «ανάπιασμα».

Πως «αναπιάνουμε» το προζύμι.

Ρίχνουμε στο προζύμι λίγο χλιαρό νερό έως ότου διαλυθεί. Προσθέτουμε λίγο αλεύρι μέχρι να γίνει ένας παχύς χυλός. Το αφήνουμε σε ζεστό μέρος για όλο το βράδυ και το πρωί συνεχίζουμε το ζύμωμα κανονικά με όλα τα υπόλοιπα υλικά.

Η διαδικασία του ζυμώματος

Το ζύμωμα του ψωμιού είναι μια όχι δύσκολη αλλά σίγουρα χρονοβόρα διαδικασία, διότι απαιτείται χρειάζεται χρόνος, γερά χέρια και υπομονή. Η ανταμοιβή μας είναι ένα σπίτι που θα μοσχομυρίζει την ευωδία του φρεσκοψημένου ψωμιού!

Υλικά

Μισό κιλό προζύμι
Αλάτι
Χλιαρό νερό
2-2,5 κιλά αλεύρι ( σταρένιο, ολικής αλέσεως, ή μισό μισό)

 Εκτέλεση

Τοποθετούμε το αλεύρι σε μία μεγάλη λεκάνη, κάνουμε μια λακκούβα στην μέση και ρίχνουμε μέσα το προζύμι. Ζεσταίνουμε το νερό (περίπου στους 40 -50 βαθμούς) και το ρίχνουμε μέσα λίγο λίγο. Έπειτα αρχίζουμε το ζύμωμα. Αν χρειαστεί προσθέτουμε και άλλο νερό σιγά σιγά μέχρι να μπορούμε να ζυμώσουμε εύκολα το ζυμάρι μας χωρίς όμως να κολλάει στα χέρια μας. Το ζύμωμα γίνετε με γυμνά και καθαρά χέρια, αργά και σταθερά για 20 συνεχόμενα λεπτά. Το κυρίως ζύμωμα γίνετε με τις γροθιές μας, επειδή η ποσότητα της ζύμης είναι αρκετή. Ταυτόχρονα πρέπει να πλάθουμε, να απλώνουμε και να αναποδογυρίζουμε αρκετές φορές για να γίνει το ζυμάρι μας αφράτο και ομοιόμορφο. Τελειώνοντας το ζύμωμα η ζύμη μας πρέπει να είναι αφράτη και να μην κολλάει φυσικά στα χέρια μας.  
Ακολουθεί η διαδιακασία του «ανεβάσματος».


Προσοχή : Δεν πρέπει να ξεχάσουμε να κρατήσουμε για να διατηρήσουμε στο ψυγείο, μια ποσότητα ζύμης για το επόμενό προζύμι. 

Πρώτο ανέβασμα: Αφήνουμε μετά την ζύμη μας σκεπασμένη σε μέρος ζεστό να ξεκουραστεί μέχρι να διπλασιαστεί σε όγκο. Για να δούμε ότι είναι έτοιμη, την πιέζουμε με δύο δάχτυλά μας. Αν το βαθούλωμα επανέλθει, είναι έτοιμη. Πλάθουμε στο σχήμα που επιθυμούμαι, είτε καρβέλια είτε φρατζόλες, και τα βάζουμε κατευθείαν σε λαδωμένο ταψί ή  φόρμα. 

Δεύτερο ανέβασμα: Τα αφήνουμε να διπλασιαστούν και πάλι. Αγγίζουμε την επιφάνεια με βρεγμένα δάκτυλα και πασπαλίζουμε με αλεύρι. Προαιρετικά χρησιμοποιούμαι σουσάμι, γλυκάνισο ή άλλο σπόρο. 

Ψήσιμο: Χαράζουμε τα ψωμιά με το μαχαίρι και τα ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο, στους 180° για μία ώρα περίπου, ανάλογα με το μέγεθος του ψωμιού. Όταν βγάλουμε το ψωμί από τον φούρνο το τοποθετούμε πάνω σε σχάρα για να κρυώσει δίχως να ιδρώσει. Έπειτα, το τυλίγουμε σε μια βαμβακερή πετσέτα για να διατηρηθεί τραγανό και φρέσκο για περισσότερες ημέρες.


ΠΕΡΙ ΑΡΤΟΥ

Ο άρτος δια μέσου των αιώνων

 Η ιστορία του ψωμιού είναι τόσο μεγάλη, όσο σχεδόν και η παρουσία του ανθρώπου στην γη •σύμφωνα με πηγές υπολογίζεται να έκανε την εμφάνιση του κατά την λίθινη εποχή. Το πρώτο αλεύρι δεν είχε καμιά ομοιότητα με το σημερινό δεδομένου ότι φτιαχνόταν από καβουρδισμένους ή αποξηραμένους σπόρους οι οποίοι είχαν τριφτεί ή κοπανιστεί ανάμεσα σε δυο λείες πείρες. Αργότερα, οι άνθρωποι έμαθαν να ανακατεύουν αυτό το πρωτόγονο αλεύρι με νερό και να παρασκευάζουν τους πρώτους χυλούς που είναι οι πραγματικοί πρόγονοι του σημερινού ψωμιού. Στην συνέχεια έμαθαν να φτιάχνουν πιο πηχτούς χυλούς, τους οποίους έψηναν απευθείας στην φωτιά ή τους άπλωναν μέσα σε πυρακτωμένους λίθους. Μάλιστα, ως πρώτοι αρτοποιοί θεωρούνται οι πρώιμοι κάτοικοι της Μεσοποταμίας, όπου άφηναν αυτόν το χυλό να στεγνώσει στον ήλιο και κατόπιν έψηναν αυτά τα πρωτόγονα καρβέλια μέσα σε καυτές πέτρες καλυμμένες με στάχτη. Τα πρώτα σκεύη τα οποία χρησιμοποιήθηκαν μεταγενέστερα ήταν τα πήλινα ταψιά. 
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι στην αρχαία Αίγυπτο το ψωμί ζυμωνόταν με τα πόδια, κάτι που συνεχιζόταν ως τις αρχές του αιώνα μας. Στο βρετανικό μουσείο εκτίθενται καρβέλια που βρέθηκαν σε αιγυπτιακούς τάφους και υπολογίζεται ότι ζυμώθηκαν και ψήθηκαν πριν από 5.000 χρόνια.
Στην Ρώμη πάλι, το ψωμί έγινε γνωστό το 500 π.Χ., κυριαρχώντας στους γάμους, ενώ τα πρώτα οργανωμένα αρτοποιεία εμφανίστηκαν στην πόλη το 97-117μ.Χ. επί αυτοκράτορα Τραϊανού. Οι ευκατάστατοι Ρωμαίοι μάλιστα, έδειχναν ξεκάθαρα την προτίμησή τους στο ακριβό λευκό ψωμί.



Ο άρτος στην αρχαία Ελλάδα 

Οι Έλληνες ναυτικοί και έμποροι έφεραν το αιγυπτιακό αλεύρι στην Ελλάδα, όπου άρχισε το ψήσιμο του ψωμιού, ενώ σταδιακά εμπλούτισαν την γκάμα φθάνοντας στις ημέρες μας να έχουν καταγραφεί περίπου 72 είδη, τα οποία πήραν την ονομασία τους από το είδος του σιτηρού και την εκάστοτε μέθοδο ψησίματος. Περισσότερο δημοφιλές ήταν το λευκό ψωμί και μεταξύ των πόλεων υπήρχε πολύ έντονος ανταγωνισμός για το καλύτερο ψωμί. Περί τον 2ο αιώνα μ.Χ. τα πρώτα αρτοποιεία έκαναν την εμφάνισή τους, με κυρίαρχο εκείνο του Θεάριου του Αθηναίου, όνομα του οποίου υπήρχε σε πολλά γραπτά συγγραφέων. 
Ανάμεσα στις πολλές ποιότητες ψωμιού που παρασκευάζονταν στην αρχαία Ελλάδα ήταν ο ζυμίτης, από αλεύρι νερό και προζύμι, ο άζυμος, από αλεύρι και νερό, ο συμιγδαλίτης, από λεπτότατο αλεύρι προερχόμενο από καλής ποιότητος σιτάρι, οι κόλλαβοι, ψωμί μικρού σχήματος, ο κριβανίτης, ψωμί ψημένο στον κρίβανο, δηλαδή σε κινητό πήλινο φούρνο, ο πυρίτης, ψωμί σταριού με μέλι, ο χονδρίτης, ψωμί από χοντροαλεσμένα δημητριακά και πλήθος άλλων. 

Από αρχαία κείμενα προκύπτει ότι το ψωμί κατείχε σημαντικό ρόλο στα έθιμα και τις γιορτές της εποχής. Οι αρχαίοι Έλληνες πρόσφεραν άρτους στους θεούς, τους λεγόμενους «θειαγόνους άρτους», ενώ στο ναό της Δήμητρος στην Ελευσίνα κατά τη γιορτή των Μεγαλαρτίων, προσφερόταν άρτος στην θεά. Σύμφωνα με τον φιλόσοφο Διογένη τον Λαέρτιο, κατά την διάρκεια μιας τέτοιας γιορτής η μυρωδιά του ψωμιού κράτησε ζωντανό τον άρρωστο τότε σοφό Δημόκριτο για τρεις μέρες, ώστε να δει την αδερφή του να λαμβάνει μέρος σε αυτήν. 
Το γερμανικό Μουσείο ψωμιού το οποίο λειτουργεί στην πόλη Ούλμ, κοσμούν τέσσερα ελληνικά ειδώλια με γυναικείες μορφές του 5ου αιώνα π.Χ. προερχόμενα από την Βοιωτία. Στα ειδώλια εικονίζεται το άλεσμα του σταριού σε γουδί, το πλάσιμο της ζύμης, το ψήσιμο του ψωμιού και οι άρτοι έτοιμοι προς πώληση και βρώση. Να σημειωθεί ότι οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να βάζουν θαλασσινό αλάτι στο ψωμί για νοστιμιά. 

Διατροφική αξία 

Όπως όλα τα αμυλούχα προϊόντα (ρύζι, δημητριακά, όσπρια, πατάτες και ζυμαρικά), το ψωμί είναι μία από τις βασικές πηγές σύνθετων υδατανθράκων. Περιέχει κατά μέσο όρο 55 mg άμυλο ανά 100 γρ. Oι σύνθετοι υδατάνθρακες προσφέρουν στον οργανισμό την απαραίτητη ενέργεια για να λειτουργήσει σωστά και συμβάλλουν στην διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. 
Μερικοί τύποι ψωμιού (κυρίως το ολικής άλεσεως) είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες, που μεταξύ άλλων βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου. Παράλληλα, το ψωμί περιέχει φυτική πρωτεΐνη, που όμως είναι χαμηλής βιολογικής αξίας, καθώς και μια πολύ μικρή ποσότητα λίπους, η οποία αυξάνεται μόνο σε τύπους ψωμιού που περιέχουν λάδι ή σπόρους, π.χ. σουσάμι. Επίσης, προσφέρει στον οργανισμό βιταμίνες του συμπλέγματος Β (θειαμίνη-Β1, ριβοφλαβίνη-Β2, νιασίνη-Β3, φυλλικό οξύ), οι οποίες είναι απαραίτητες για το μεταβολισμό των πρωτεϊνών και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, την ομαλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και την διατήρηση της υγείας του δέρματος. Παράλληλα, περιέχει μικρή ποσότητα βιταμίνης Ε, η οποία έχει ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιθρομβωτική δράση και βοηθά στην γονιμότητα. 
Τέλος, το ψωμί αποτελεί πηγή μετάλλων και ιχνοστοιχείων, όπως επί παραδείγματι σιδήρου, ο οποίος είναι απαραίτητος για την ανάπτυξη και οξυγόνωση των κυττάρων, καλίου ο οποίος ρυθμίζει την κυτταρική λειτουργία, ασβεστίου, ο οποίος συντελεί στην διατήρηση της υγείας του σκελετού, σεληνίου, το οποίο δρα ως ισχυρό αντιοξειδωτικό κ.α. 



Χειροποίητες χυλοπίτες ολικής αλέσεως "Θαλλώ"



Συστατικά : αλεύρι ολικής αλέσεως, κατσικίσιο γάλα, αυγά 
Όλα τα υλικά είναι βιολογικής προελεύσεως


Η χυλοπίτα ολικής αλέσεως λόγω του πίτουρου στην παρασκευή του άλευρου, είναι πλούσια σε φυτικές ίνες (κυταρίννη) οι οποίες βοηθούν στην αποβολή τοξινών από τον οργανισμό. 

Επίσης το φύτρο που εμπεριέχεται στο πίτουρο μας παρέχει :
α) βιταμίνες ομάδος Β και ένζυμα που βοηθούν στην μετατροπή υδατανθράκων σε ενέργεια χρήσιμη για τον οργανισμό 
β) αρωματικές λιπαρές ύλες που δίνουν άρωμα και γεύση.


Συνταγές

Χυλοπίτες ολικής αλέσεως με γαρίδες 

Υλικά (Για 4 άτομα) 

300 γρ. χυλοπίτες ολικής 
12 μεγάλες γαρίδες 
120 γρ. κρεμμύδι 
4 καυτερές πιπεριές (αποξηραμένες) 
80 ml λευκό κρασί 
4 κουταλιές ελαιόλαδο 
Δυόσμος 
Μαϊντανός 
Αλάτι 

Εκτέλεση 

 Βράζετε σε αλατισμένο νερό τα ζυμαρικά και τα σουρώνετε. Σε ένα τηγάνι, σοτάρετε στο ελαιόλαδο τις καθαρισμένες γαρίδες και προσθέτετε τα ψιλοκομμένα λαχανικά, δηλαδή τις ντομάτες, το κρεμμύδι, τις πιπεριές και τέλος τα μυρωδικά. Σβήνετε με το κρασί και μετά από 5΄ ρίχνετε τα ζυμαρικά. Ανακατεύετε, αφήνετε τα ζυμαρικά να τραβήξουν τα υγρά και σερβίρετε. 

Διατροφικά συστατικά : Βιταμίνες B12, C, D, Σίδηρο, Ψευδάργυρο, Ασβέστιο, Φώσφορο, Χαλκό, ω-3 λιπαρά οξέα. 





Χυλοπίτες ολικής αλέσεως με τόνο, καλαμπόκι και πιπεριές 

Υλικά (για 4 άτομα)

• 400γρ. χυλοπίτες ολικής αλέσεως 
• 4κ.σ. ελαιόλαδο 
• 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο 
• 2 σκελίδες σκόρδου ψιλοκομμένες 
• 1 πράσινη πιπεριά χωρίς σπόρους, κομμένη σε φέτες 
• 1 κόκκινη πιπεριά χωρίς σπόρους, κομμένη σε φέτες 
• 400γρ. ντομάτα
• 200γρ. καλαμπόκι
• 1 βιολογικός κύβος λαχανικών 
• 400γρ τόνο σε νερό 
• 1κ.σ. παρμεζάνα 
• Φύλλα μαϊντανό για γαρνίρισμα 

Εκτέλεση:  

Βράζουμε τις χυλοπίτες σε αλατισμένο νερό. Βάζουμε το λάδι με λίγο νερό σε μία μεγάλη κατσαρόλα και όταν βράσει, ρίχνουμε το κρεμμύδι και μαγειρεύουμε για 5 περίπου λεπτά, ανακατεύοντας συνεχώς. Όταν το κρεμμύδι πάρει χρυσαφί χρώμα προσθέτουμε το σκόρδο και μαγειρεύουμε για 2 λεπτά. Προσθέτουμε τις πιπεριές, τις ντομάτες και τον κύβο. Τα αφήνουμε να βράσουν, έπειτα χαμηλώνουμε την θερμοκρασία και ανακατεύουμε για περίπου 2 λεπτά. Στραγγίζουμε τις χυλοπίτες και προσθέτουμε την σάλτσα, τον τόνο και το καλαμπόκι. Ανακατεύουμε καλά όλα τα υλικά. Σερβίρουμε σε πιάτο και προσθέτουμε παρμεζάνα και λίγα φύλλα μαϊντανού.